Yeni Kaledonya’da Durum: Reform, Ayaklanma, Baskı, Emperyalistler Arasındaki Mücadele
“Fransız emperyalizmi geçen yıl Afrika’da etkisini kaybetmişti ve Pasifik’te bir kez daha etkisi kaybetmeyi göze alamayacak durumdadır. Ancak bu ayaklanmalarda yeni bir yüz ortaya çıkıyor.”
19 Mayıs 2024
Yeni Kaledonya’da son birkaç gündür durum gergin. Bağımsızlık isteyenler ile Fransız sömürgeci devleti arasındaki silahlı çatışmalar yoğunlaşıyor. Şu ana kadar 3 Kanak (Yeni Kaledonya halkı) öldü ve 2 polis öldürüldü. Fransız devleti OHAL ilan etti, ordusunu harekete geçirdi.
Ayaklanma, sömürge adadaki seçim sistemine ilişkin yeni bir anayasa reformunun duyurulmasıyla başladı: Sadece 26 yıldır sömürge durumunda yaşayan Fransızların yerel seçimlerde oy kullanma hakkı vardı ancak bu reform artık 10 yıldır orada yaşayan sömürgecilere de oy kullanma hakkı tanıyor. Bu reformun duyurulması, FLNKS (Kanak ve Sosyalist Ulusal Kurtuluş Cephesi) önderliğinde ayaklanan halk arasında öfkeye neden oldu.
Yeni Kaledonya’nın Fransa tarafından sömürgeleştirilmesi 1853 yılına kadar uzanıyor. Fransız burjuvazisi önemli gelişme yaşadığı bir dönemde, Pasifik’teki etkisine genişletme arayışındaydı. O dönemde Fransa, ceza kolonisi olarak kullanabileceği bir ada arıyordu ve Yeni Kaledonya’nın coğrafi konumu, Fransız topraklarından çok uzakta olması ve deniz ticareti için kullanışlı olmasının yanı sıra nikel açısından da çok zengin olması nedeniyle idealdi. Yeni Kaledonya hapishaneleri, kötü bir şöhrete sahipti. Çünkü 1871’den sonra binlerce Komüncü oraya gönderildi. Benzer şekilde, Kuzey Afrika’dan, yoğunlukla 1830’dan beri Fransız sömürgeciliğe direnen Cezayirliler olmak üzere 2.000’den fazla mahkum gönderildi.
Bugün Yeni Kaledonya; Guyana, Martinik, Guadeloupe ve diğerleri gibi bir Fransız sömürgesidir. Fransız emperyalist devleti artık “sömürge” terimini değil, “DOM-TOM” (Yurtdışı Bölge ve Yurtdışı Toprak) terimini kullansa da, özü hala aynıdır.
FLNKS, yıllardır sömürgeleştirmeye karşı mücadele eden ve Fransız devleti tarafından terörist olarak kabul edilen ulusal bir harekettir. Ağırlıklı olarak reformist bir çizgiye sahip olmasına rağmen silah kullanımı tarihlerinin bazı dönemlerinde tercihlerinden biri olmuştur. FLNKS 1989 yılında bir jandarma karakoluna saldırarak 4 jandarmayı öldürüp 26 kişiyi rehin aldığında adını duyurmuştur. Bu operasyon Miterrand ve Chirac arasındaki seçim döneminin ortasında gerçekleşmiş, iktidardaki “sol” Kanaklara karşı askeri bir operasyon başlatmış ve onlarca Kanak öldürülmüştür.
Bugün Yeni Kaledonya’da Fransız yasaları geçerli olsa da başta ifade özgürlüğü olmak üzere AB hukuku kapsamında bazı özgürlükleri garanti altına alan yasalar, sömürgeleri kapsamamaktadır. Fransız devletinin Kanak halkına yönelik şovenist şiddetinin yanısıra TİKTOK sosyal ağı da adada yasaklanmış durumda.
Emperyalistler arasında yeni bir mücadele
Fransız emperyalizmi geçen yıl Afrika’da etkisini kaybetmişti ve Pasifik’te bir kez daha etkisi kaybetmeyi göze alamayacak durumdadır. Ancak bu ayaklanmalarda yeni bir yüz ortaya çıkıyor: Azerbaycan. Geçen yıl Bakü’de, bağımsızlık örgütlerini biraraya getirmek amacıyla BIG (Bakü İnisiyatif Grubu) kuruldu. Bu girişimin Rus emperyalizmi tarafından itildiği açıktır. Tıpkı Rusya’nın Afrika’da Fransız devletine karşı darbeleri desteklemesi gibi Rusya şimdi de Fransız sömürgelerinde etkisini genişletmeye çalışıyor. Azerbaycan, Rusya’nın kullanışlı bir piyonudur. Fransa, Dağlık Karabağ Ermenilerinin savunulmasında aktif bir rol oynamadı. Sadece Fransa’daki kalabalık Ermeni kitleleri yatıştırmak amacıyla Azerbaycan ve Türk devletine karşı birkaç açıklama ve kınama yaptı. Ancak Rusya, tüm Fransız sömürgecilik karşıtı hareketini örgütlemek için Azerbaycan’ın Fransa’ya olan kızgınlığını kışkırtmayı başardı. BIG şimdilik Kanak, Martinikli, Guadeluplu ve Fransız Guyanası’ndan bağımsızlık hareketleri biraraya getiriyor. Sadece TİKTOK ağının yasaklanmasının (Snapchat, Twitter ve Facebook aktif kalırken) ana nedenlerinden biri Fransız devletinin Çin’in sömürgesi üzerindeki etkisinden duyduğu korkudur.
Yeni Kaledonya, deniz kontrolü için önemi
Pasifik, çağımızın iki emperyalist canavarı olan Çin ile ABD’yi birbirinden ayıran okyanustur. Pasifik, yüzlerce adadan oluşmaktadır ve bunların kontrolü önemlidir. Çünkü kontrol edilen her ada, etrafındaki 200.370 km’lik denizin kontrolünü sağlar. Dolayısıyla her bir adanın, bu okyanustaki her bir küçük toprak parçasının (Tayvan için verilen mücadele buna bir örnektir) kontrolü hem askeri hem de ticari açıdan hayati önem taşımaktadır.
Egemen emperyalist devlete karşı ezilen ulusu desteklemek
Fransız komünistleri, sömürgecilik karşıtı mücadelelere verdikleri destek açısından şanlı bir tarihe sahip değiller. Revizyonist FKP, sömürgecilik karşıtı mücadeleler döneminde burjuvazisine karşı uysallık göstererek birden fazla kez karşıtlık sergilemiştir. Türkiye’nin ezilen halklarının lideri İbrahim Kaypakkaya’nın gösterdiği gibi bir ulusun bağımsızlık mücadelesi, arkasında başka emperyalist faktörler yatsa bile desteklenmelidir. Bugün Fransız işçi sınıfı için Kanak halkıyla dayanışma göstermek ve devletinin emperyalizmine karşı çıkmak temel görevlerinden biri olmaya devam etmektedir. (Enternasyonal bir halk savaşçısı)
